Afl. 35 - De gevaren van koloniale schuldgevoelens

Historische BoekenCast

• Door ons overmatige schuldbewustzijn over het koloniale verleden dreigt onze democratie te verzwakken en spelen we Poetin in de kaart, waarschuwt Martin Bossenbroek, auteur van het boek Kolonialisme, de vloek van de geschiedenis. In deze aflevering van de Historische Boekencast, live opgenomen op het Geschiedenis Festival in Haarlem, gaan Jos Palm, Manon van der Heijden en Wim Berkelaar in gesprek met de historicus. Ze willen vooral van hem weten waarom een kritische blik op het koloniale verleden onze democratie zou verzwakken en wie de ‘boetedoeners’ onder de historici zijn.
• Hoe zagen de mensen in de zogeheten vroegmoderne tijd eruit? Wat aten en dronken ze? En waarom vonden ze het heel gewoon om boeren en scheten te laten? Manon van der Heijden bespreekt haar favoriete boek De verbroken betovering. Mentaliteit en cultuur in preindustrieel Europa van historicus Pieter Spierenburg. ‘Door dat boek leerde ik hoe je de geschiedenis van gewone mensen kon achterhalen, terwijl de meeste mannelijke historici nog gewoon over grote mannen wilden schrijven.’
• De Duitse historicus Ernst Nolte was een van de eersten die het aandurfde om het vooroorlogse fascisme in Duitsland, Frankrijk en Italië met elkaar te vergelijken. Later zou hij zich vergalopperen in de zogenoemde Historikerstreit, onder meer door te beweren dat de Joden de Holocaust door ‘uitlokking’ over zich hadden afgeroepen. Toch blijft zijn Der Faschismus in seiner Epoche een standaardwerk, zegt historicus Wim Berkelaar, alleen al door alle absurde feiten die erin staan over het zwarte en bruine denken in allerlei krochten van de samenleving. ‘Het boek opende mijn ogen voor de ressentimenten die in de massa verontrustend makkelijk kunnen worden aangewakkerd.'