Điệu rumba của Pink Martini : 30 năm âm nhạc không biên giới

Tạp chí văn hóa

Một nữ một nam : cô ca sĩ China Forbes có một chất giọng trầm ấm, còn anh Thomas Lauderdale là một người có tài soạn nhạc và chơi đàn dương cầm. Hai nghệ sĩ gặp nhau thời họ còn là sinh viên trường đại học Harvard, rồi cùng nhau thành lập cách đây ba thập niên ban nhạc jazz La tinh người Mỹ, thành công nhất tại Pháp : nhóm Pink Martini.

Sinh trưởng tại Oakland (California), Thomas Lauderdale đến lập nghiệp đầu những năm 1990 tại thành phố Portland, và nhờ vậy anh có thêm cơ hội chơi piano trong các dàn nhạc giao hưởng lớn ở bang Oregon. Thời sinh viên, Thomas nghiên cứu lịch sử nghệ thuật tại Harvard, trao dồi tài nghệ chơi nhạc cổ điển của Poulenc, Bach hay Beethoven .....

Về phần mình, cô China Forbes theo học khoa văn, giờ nhàn rỗi được dành cho các lớp thanh nhạc và diễn xuất sân khấu. Ngoài âm nhạc, hai nghệ sĩ này còn chia sẻ niềm đam mê với ngôn ngữ và văn hóa Pháp. Khi cùng nhau thành lập Pink Martini vào năm 1994, họ quyết định ghi âm bằng tiếng Pháp và sau đó nữa trong nhiều thứ tiếng khác.

Vào năm 1997, ban nhạc người Mỹ phát hành album đầu tiên của mình mang tựa đề ''Sympathique''. Album này lập kỷ lục số bán, lọt vào danh sách Top Ten trong 6 tháng. Nhờ vậy, nhóm Pink Martini nhận đề cử ''Tài năng đầy triển vọng'' nhân kỳ trao giải thưởng âm nhạc Victoires de la Musique của Pháp. Gợi hứng từ một bài thơ ngắn của thi hào Guillaume Apollinaire trên tuyển tập "Banalités & Quelconqueries" (Những điều tầm thường vô vị), nhóm này sáng tác nhạc phẩm "Je ne veux pas travailler" ( Tôi không muốn làm việc / Tôi chỉ muốn làm biếng), mở đường cho nhóm này chinh phục thị trường Pháp và đưa họ đi biểu diễn trên các sân khấu lớn vòng quanh thế giới.

Sau thành công của album đầu tay "Sympathique", nhóm Pink Martini không ngừng mở rộng sân chơi, dung hoà nhiều thể loại jazz/pop/folk hay la tinh/bán cổ điển, hợp tác với nhiều nghệ sĩ khác qua việc mời họ cùng ghi âm và đi biểu diễn. Nhóm Pink Martini cũng có thể gọi là một dàn nhạc vì có từ 14 đến 20 nhạc sĩ cùng biểu diễn trên sân khấu với nhau. Họ nổi tiếng nhờ ghi âm lại những bài hát kinh điển, nhạc jazz phổ thông như bài "Dream a little dream", nhạc phim như ''Amado Mio'' (phim Gilda) hay ''Moon River'', nhạc chủ đề của bộ phim Breakfast at Tiffany’s với thần tượng Audrey Hepburn hoặc "Que sera sera" của Doris Day .....

Bí quyết thành công của Pink Martini

Trong vòng ba thập niên, Pink Martini cho ra mắt 11 album, nhiều đĩa hát của họ được xếp hạng cao trên danh sách những đĩa nhạc jazz bán chạy nhất ở châu Âu và Bắc Mỹ. 30 năm sự nghiệp thật đáng để họp mặt ăn mừng ! Có lẽ cũng vì Pink Martini thành công ban đầu trên đất Pháp, cho nên nhóm này muốn ăn mừng sự kiện này với giới hâm mộ tại Pháp. Một đợt biểu diễn nhân các liên hoan mùa hè để rồi kết thúc với một buổi hòa nhạc đặc biệt vào mùa xuân năm 2025 trên sân khấu Accor Arena ở Paris.

Sở dĩ nhóm Pink Martini thành công tại châu Âu, truớc hết là nhờ vào sự kết hợp tài tinh khéo léo giữa nhịp điệu La tinh với lối hoà âm giao hưởng, kết hợp cùng lúc đàn dây, kèn đồng và bộ gõ. Không phải ngẫu nhiên, tên gọi Pink Martini lại giống như một cocktail, qua công thức pha trộn nhịp jazz với một chút nhạc cổ điển, nhịp điệu sôi động của salsa với những bài hát trữ tình của Pháp. Âm nhạc của Pink Martini thoạt nhìn giống như ''world music'', nhưng gọi là âm nhạc không biên giới thi có lẽ đúng hơn, vì nhóm này ghi âm các ca khúc bằng 15 thứ tiếng khác nhau, cho dù tiếng Anh và tiếng Pháp vẫn là hai ngôn ngữ chính.

Một số giai điệu La tinh mà nhóm này từng ghi âm lại như ''Quien Sera'' hay ''Quizás Quizás'' đều từng được chuyển sang lời Việt. Còn bản nhạc ''La Soledad'' (Nỗi cô đơn) kết hợp điệu rumba với khúc dương cầm cổ điển andante spianato (Grande Polonaise brillante, opus 22) với tựa đề tiếng Anh là ''Raindrop'' (Hạt mưa rơi) của nhà soạn nhạc Chopin. Tác giả Thomas Lauderdale của nhóm Pink Martini đã soạn ca khúc ''La Soledad'' như một khúc biến tấu dựa trên khúc dương cầm tuyệt diệu của Chopin, nét đột phá tân kỳ cài vào trong giai điệu cổ điển. Bản nhạc này từng được tác giả Lê Hựu Hà đặt thêm lời Việt thành nhạc phẩm "Ngủ đi em".

Khi thành lập ban nhạc Pink Martini vào năm 1994, có lẽ ngay cả hai thành viên quan trọng của nhóm này là China Forbes và Thomas Lauderdale chưa bao giờ nghĩ rằng họ sẽ vẫn song hành bên nhau, cùng đi biểu diễn trên nhiều sân khấu, ngọn lửa đam mê thuở ban đầu, vẫn nồng cháy 30 năm sau.